Büyükbaş Hayvan Bağırsağı
İnek, öküz, dana, manda ve malak bağırsaklarıdır. Büyükbaş hayvanlardan, bağırsak sanayinde bağırsağının tümünden yararlanılan tek hayvan sığırdır. Sığır bağırsakları bütün kısımlarıyla sucuk, her nevi salam yapımında, kavurma ve jöle işkembe muhafaza maddesi olarak kullanılırlar. Dana bağırsakları gevrek olduklarından gıda sanayiinde pek kullanılmamakta, mandaların ise kör ve düz bağırsağı ile mesanesinden (sidik kesesi) yararlanılmaktadır.
Anatomik Yapı ve Özelikleri:
Sığır bağırsakları Histolojik yapı bakımından 3 tabakadan meydana gelmiştir. En içteki mukoza tabakası kıvrıntılı ve kas tabakasına gevşek bağlantılıdır. Mukoza üzerinde ince bağırsaklara mahsus olmak üzere yiyecek maddelerini resorbe eden kılcal çıkıntılar (Villiler)vardır. Mukoza tabakasında lenfatik doku, soliter lenf modülleri ve peyer plakaları bulunur. Soliter lenf modülleri ince ve kalın bağırsakların hemen hemen her tarafına yayılmıştır. Peyer plakaları ince bağırsakların çöz yağlarına bağlandığı kısmın karşısına düşen kenarında, kalın bağırsaklarda ise her hayvana göre değişik bölgelerde bulunur. Genç hayvanlarda peyer plakaları yaşlılara kıyasla daha çok ve daha büyüktürler.
Ortada, iç tarafta enine daireler halinde, dış tarafta ise boyuna kas liflerinden meydana gelmiş kas tabakası (Musculer) bulunur ki sucuk yapımında muhafaza olarak yararlanılan tabaka budur. En dışta karın boşluğunu örten zar tarafından meydana getirilen ve çöz yağlarıyla sarılı bulunan Seroza tabakası mevcuttur.
Kısımları ve Kullanılışı:
Sığır bağırsakları şu kısımlardan meydana gelmiştir.
İnce Bağırsaklar:
Sucuk muhafazası olarak kullanılan tek bağırsak bölgesidir. Uzunlukları ortalama 25-40 m. olup Hava Kurusu ve salamura yapılır.
Kör Bağırsak :
Piyasada bu kısma GÖDEN de denmektedir. Asıl adının kör bağırsak olması gerekir. Uzunlukları ortalama 30-70 cm arasında değişir. Hava kurusu yapılır. Geniş kalibre sucuk ve salam salam muhafazası olarak kullanılır.
Kalın Bağırsaklar :
Piyasada salamlık adı ile tanınmakta, çeşitli salam (Macar salamı)
muhafazası olarak kullanılmaktadır. Uzunlukları ortalama 6-10 m. olup salamura yapılırlar.
Düz Bağırsak :
Piyasada dışkılık yada çeşitli adlar altında tanınmaktadır.
Bağırsakların en son kısmı olup ortalama 40-60 cm. uzunluktadır. Salamura yapılır. İşlenmesi güç olduğundan istek üzerine işlenir.